مونتاژ و نصب تابلوهای برق

 

 

تابلو برق محفظه ای است که دارای تجهیزات و وسایل الکتریکی مورد نیاز برای تغذیه و یا حفاظت و کنترل مدارهای الکتریکی و تجهیزات میباشد . هدف از تدوین این مقررات، یکسانسازی در طراحی، ساخت، نصب، تعیین روش اجرایی و کاربردی تابلوی برق مصارف عمومی ساختمان (تابلوی برق مشاعات) به منظور ارتقاء ایمنی افراد و تجهیزات میباشد.و باید از زیبایی و حفظ مبلمان محیط داخلی مجتمع، استحکام، قابلیت اطمینان، سهولت نصب و بهرهبرداری ایمن برخوردار باشد

یکی از راهکارهای اساسی که در ارتقاء سطح ایمنی برق در ساختمان ها، میتواند موثر باشد، تجدید نظر در معماری ساخت و مونتاژ تابلو برق درساختمان ها و نحوه آرایش و نصب تجهیزات تابلویی است. در طرح و اجرای تأسیسات برقی ساختمان ها، نیاز به استفاده از مشخصات فنی و اجرایی نوشته شده و نسبتاً جامع در موضوعات ویژه به صورت کاربردی با تکیه بر آیین نامه ها و استانداردهای مرجع ، همواره محسوس و مورد توجه بوده است.

از آنجایی که تابلوهای برق ساختمان نظیر تابلوکنتور، تابلو مصارف عمومی ، تابلو واحدها ، تابلو بوستر پمپ ، تابلو برق اضطراری، تابلوی سونا و جکوزی و … در حفاظت، کنترل و توزیع انرژی از اهمیت ویژهای برخوردار است . با این وجود در ساختمان ها، تابلوهای برق از ساختار و الگوی معماری مناسب، زیبایی و حفظ مبلمان محیط داخلی مجتمع ، استحکام، قابلیت اطمینان، سهولت نصب و بهرهبرداری مطمئن و ایمن برخوردار نیستند. تابلو سازها و نصاب ها نیز برای ساخت و نصب تجهیزات آن متفاوت عمل میکنند ؛ زیرا تا کنون الگوی مشخص، رویه یکسان، ضابطه و استاندارد نوشته شده و جامعی برای معماری تابلوی برق ساختمان و نحوه آرایش تجهیزات آن بطور کامل وجود نداشته است .

 

تابلو برق مصارف عمومی :

تابلو برق مصارف عمومی ( مشاعات ) تابلویی است که برق قسمت های عمومی و مشترک یک ساختمان را تأمین میکند . این تابلو باید در دسترس بهره برداران باشد و معمولاً در پیلوت یا پارکینگ یا … نصب میشود . به طوری که در محدوده قانونی باشد و در نقشه ها با علایم اختصاری متفاوتی نظیر GP یا  GDP یا CDP یا … نمایش داده میشود

مدارهای آسانسور ، موتورخانه ، بوسترپمپ ، اعلام حریق ، پمپ آتش نشانی ، برق اضطراری ، جکوزی و سونا ، آنتن مرکزی ، آیفون ، واحد کنترل درب برقی ، روشنایی و برق رسانی راه پله ، راهرو ، پارکینگ ، حیاط ، پشت بام و … تماماً از این تابلو تغذیه میشوند . نصب کلید نشت جریان در این تابلو جهت مدارات ضروری و الزامی است. درجه حفاظت آن درفضای بسته IP43 ودرفضای باز IP44 میباشد

درجه حفاظت تابلو برق :

درجه حفاظت یا IP مخفف عبارت Ingress Protection  میباشد . مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران برابر استاندارد شماره 2868 به تبعیت از استاندارد 61529IEC- درجه حفاظت پوشش لوازم و تجهیزات الکتریکی را به وسیله دو عدد به صورت IP xx نشان میدهد که عدد اول از چپ، نشان دهنده درجه حفاظت تابلو در مقابل تماس و دسترسی به قسمتهای برقدار و یا نفوذ اجسام خارجی به داخل بدنه است و عدد دوم نشان دهنده درجه حفاظت دستگاه در مقابل نفوذ آب و رطوبت به داخل آن است.  شرح مقادیر اولین و دومین رقم درجه حفاظت مطابق جداول شماره 1 و 2 ،بر گرفته از مقررات ملی ساختمان پیوست 6 مبحث 13 طرح و اجرای تأسیسات برقی ساختمان میباشد .

تابلو برق فشار ضعیف چیست

تابلوی فشار ضعیف از مولد ولتاژ فشار ضعیف یا ترانسفورماتور با ولتاژ ۲۳۰/۴۰۰ ولت تغذیه خواهد نمود. (ولتاژ اولیه ترانسفورماتورها معمولا ۶ کیلو ولت، ۱۱ کیلو ولت یا ۲۰ کیلو ولت می باشد.) این تابلوها دارای تجهیزات برای قطع و وصل، کنترل، اندازه گیری، حفاظت و تنظیم می باشد و در اصل برای کنترل تجهیزات الکتریکی با ولتاژ ۴۰۰ ولت سه فاز و ۲۳۰ ولت تکفاز می باشند .

اجزای تابلو برق فشار ضعیف

ساخت تابلو برق فشار ضعیف شامل  :  راه انداز موتور ، مرکز کنترل موتور  MCC، کلید مدار ورودی  Incoming ، کلید اتصال بین دو شینه Bus Coupler ، مصرف کننده های خروجی و سوئیچ فیوز و لوازم جانبی می باشد که همه این اجزا را در نقشه تک خطی  Single Line Diagram نشان می دهند . کلیدهای قدرت ورودی اگر بیش از یکی باشد باید در حالت عادی بسته باشند . کلیدهای قدرت رابط بین دو شینه می توانند بر اساس شرایط بسته یا باز باشند . در صورت باز بودن زمانی که یکی از کلیدهای ورودی باز شود باید بطور خودکار بسته شود . طریقه کار کلید رابط بر اساس شرایط و منطق پروژه که می بایست به تایید کارفرما رسیده باشد انتخاب خواهد شد و در دیاگرام تک خطی و دیتا شیت مربوط به تابلو ذکر خواهد شد :

مشخصات فنی بدنه و اسکلت تابلو برق مصارف عمومی :

1. جنس و ضخامت ورق تابلو
2. ضخامت و نوع پوشش رنگ تابلو
3. رنگ تابلو برق
4. نوع لولا و قفلها با توجه به نوع تابلو از نظر دسترسی
5. نوع تهویه تابلو برق
6. شناسه و پلاک تابلو برق
7. استاندارد بدنه تابلو برق
8. نوع تابلو برق و نحوه نصب
9. جیب نقشه تابلو
10. پیش بینی محل نصب چراغ سیگنال روی درب تابلو
11. درب تابلو برق
12. صفحه الگو
13. شماره گذاری و برچسب خطوط و مدارها
14. پیش بینی پیچ اتصال ارت به درب و بدنه تابلو
15. نحوه ورود و خروج سیم وکابل به تابلو برق مصارف عمومی
16. ابعاد تابلو برق

مشخصات فنی وسایل و تجهیزات جهت ساخت تابلو برق :

۱ – قطعات و تجهیزات داخل تابلو :

تجهیزات داخل تابلو برق مشاعات اصولاً ریل ، قفل ریل، ترمینال، داکت، پایه زاویه دار نگهدارنده ریل، چراغ سیگنال ، کلید MCB  ، کلید MCCB  ، کلید RCD ، کنتاکتور، شستی استاپ و استارت یا کلید فرمان ، ایمر، شینه نول، شینه ارت ، نوارفرم ، وایرشو ، سرسیم ، کابلشو و … میباشد .

۲ – ریل نصب تجهیزات تابلو برق :

استفاده از ریل ها باعث میگردد که نصب و تعویض قطعات و تجهیزات درون تابلو برق به آسانی و راحتی انجام شود و موجب آرایش و نظم در چیدمان لوازم درون تابلو میگردد . ریلها در اندازههای مختلف ساخته و عرضه میشوند.

۳ – ترمینال تابلو برق مصارف عمومی

۴ – ساپورت زاویه دار نگهدارنده ریل ترمینال :

به منظور سهولت اتصال سیم به ترمینال ها باید دو سر ریل ترمینال ها روی پایه یا ساپورت زاویه دار نگهدارنده ریل نصب گردد با این کار فاصل های بین ریل و ورق تابلو حاصل میگردد . در نتیجه نصاب میتواند سیم را به ترمینال به راحتی متصل نماید .

۵ – داکت تابلو برق مصارف عمومی

۶ – سطح مقطع سیم های رابط بین تجهیزات تابلو :

با توجه به حجم و دسته بندی سیم های رابط بین تجهیزات داخلی تابلو از کلید تا ترمینال و با در نظر گرفتن تأثیرحرارتی متقابل ناشی از جریان عبوری برق، ضروری است که سطح مقطع سیم کشی داخل تابلو به لحاظ ایمنی بیشتر بر اساس آمپر مصرفی مطابق جدول زیر اجرا گردد .

سایز سیم رابط در تابلو mm	سایز فیوز  (آمپر)
۲.۵	۱۰
۴	۱۶
۶	۲۰
۶	۲۵
۱۰	۳۲
۱۰	۴۰
۱۰	۵۰

 

۷ – سر سیم یا وایر شو :

جهت اتصال مطمئن و سریع سیم به ترمینال، اول باید از سر سیم یا وایرشو روکشدار مناسب استفاده شود. سپس مستقیماً بدون هیچ گونه چرخشی به ترمینال متصل و محکم گردد. ترمینال ها به ترتیب فاز، نول و ارت باید نصب شود و ترجیحآ با رنگ عایق سیم فاز ، نول و ارت متناسب و هماهنگ باشد.

 

۸ – کابلشو :

به منظور اتصال الکتریکی کابل و سیم به شینه یا سایر محل های اتصال مورد نیاز با توجه به سطح مقطع آن ها به ترتیب باید از کابلشو یا وایرشو و ترمینال استفاده گردد .

۹ – نوار فرم :

به منظور آرایش و دسته بندی سیمهای درون تابلو مانند سیم های لامپ سیگنال یا مدارهای کنترلی از نوار فرم استفاده گردد .

10 – کلید خودکارمینیاتوری یا MCB

11 – کلید اتوماتیک کمپکت یا MCCB

12 – کلید نشت جریان یا RCD

۱۳ – کنتاکتور :

کلید مغناطیسی یا کنتاکتور برای قطع و وصل، کنترل و فرمان مدار استفاده میگردد. چنانچه این کلید به همراه رله حرارتی به کار گرفته شده باشد میتوان از آن بهعنوان وسیله حفاظتی در برابر اضافه بار نیز استفاده کرد.
مشخصات فنی این کلید از جمله نوع کنتاکتور، جریان نامی، قدرت قطع، ولتاژ کار نامی، ولتاژ تغذیه نامی، ولتاژ عایقی نامی باید مطابق نقشه مصوب تأسیسات باشد. طراحان تأسیسات بایستی مشخصات مورد نیاز مذکور را در نقشه درج نمایند.

 

۱۴ – شینه ها :

شینه یک رسانا است که برحسب نیاز میتوان تعدادی هادی چند مدار الکتریکی به طور جداگانه بوسیله کابلشو یا وایرشو به آن وصل نمود.

۱۵ – لامپ سیگنال تابلویی :

برای نشان دادن وجود برق در تابلو از سه لامپ سیگنال برای سه فاز در سه رنگ استفاده میشود .

انواع پنل در تابلو برق

پنل HT

به طور کلی برای تامین برق دستگاه های الکتریکی مختلف و برد توزیع استفاده می شود. پانل های HT برای هر دو کاربرد در فضای باز و داخلی نصب می شوند که بیشتر در هر پست برای کنترل جریان برق استفاده می شود.

 

پانل مرکز کنترل برق PCC

به طور مستقیم از ترانسفورماتور تغذیه می شود و برای کنترل منبع تغذیه در صنایع بزرگ و همچنین واحدهای تجاری استفاده می شود. برق تامین شده در ماشین آلات سنگین، تجهیزات، ترانسفورماتور با توجه به نیاز بار الکتریکی با استفاده از این پانل های PCC کنترل می شود. در هر صنعتی مانند مواد شیمیایی، پلاستیک، کاغذ، برق، نفت و گاز طبیعی، لبنیات استفاده می شود. وظیفه اصلی پانل حفاظت و کنترل توزیع برق برای صنایع بزرگ تولیدی است.

 

پنل LT اصلی

اینها به عنوان تابلوهای ولتاژ پایین برای دریافت برق از ژنراتور یا ترانسفورماتور و توزیع برق به وسایل برقی مختلف و برد توزیع استفاده می شوند. پانل LT برای عملکرد در ولتاژ پایین تا 430 ولت با سطح عایق پایین طراحی شده است.

 

پنل MCC

این پانل ها مجموعه ای از استارت ها، قطع کننده های مدار، فیوزها، رله و درایو فرکانس متغیر برای کنترل موتورها از محل مرکزی هستند. این تابلو شامل چندین بخش محصور شده با یک فیدر برق مشترک و هر بخش حاوی مدارات ترکیبی است که به نوبه خود شامل استارت موتور، فیوز یا قطع کننده مدار و قطع برق است. مرکز کنترل موتور همچنین شامل دکمه فشاری، نشانگر، درایو فرکانس متغیر، کنترل کننده منطقی و استارت و تجهیزات اندازه گیری است. این پانل ها در ساختمان های تجاری بزرگ، صنایع و جاهایی که درایوهای متعددی وجود دارد که باید از یک مکان مرکزی کنترل شوند، مانند اتاق کنترل یا اتاق برق استفاده می شود.

اصول طراحی تابلوی کنترل الکتریکی

طراحی پنل کنترل :

اصول طراحی پنل کنترل ساده است. هزینه همیشه مهم است، اما ظاهر جذاب، کنترل‌های ساده اپراتور و عملکرد قابل اعتماد نیز مهم است. طراحی های ساده پانل هزینه کمتری برای تولید دارند و کارکرد و نگهداری آسان تر است.

اغلب فکر می‌کنید وقتی شروع به کار می‌کنید دقیقاً می‌دانید چه می‌خواهید و وقتی کارتان تمام شد متوجه می‌شوید که چیز متفاوتی می‌خواهید.